[tula] maria baleriz liwanag

magustuhan mo pa kaya ako

kung hindi mo na makitang luntian

ang aking buong anyo?

kung hindi mo na masilayan ang mga maya

at pipit, at tikling, at kahit ang lawin at agila

na nagpapaligsahan sa paglipat sa aking bawat sanga?

magustuhan mo pa kaya ako

kung makita mong panot na ang aking anyo?

kapag namataan mong tuyot na ang aking sapa

at naghihingalo na ang dating kay sigla kong ilog

iyo kaya itong ikalulugod?

isasalba mo ba ang nalalapit kong pagkawala?

o tatalikuaran mo ako't kahit pagluha di mo magagawa?

wag kang magsisisi

ako'may tumatangis sa para sa aking sarili

malapit ng mahuli ang lahat

malapit na

-ilang bahagi sa tulang 'malapit nang mahuli ang lahat' ni maria baleriz

isang imbitasyon mula sa di nagyoyosi: yosi tayo.

ang imperyalismo
(ni piping walang kamay)


ang imperyalismo ay ito:

maihahalintulad sa isang sigarilyo
sumibol
nagkahugis sa mundo
dahil na din sa isipan ng tao

nilikha

pinaunlad para kumita
mula sa pagsasamantala
na pinalasap sa mga
manggagawa't magsasaka
sa mamamayang nangangarap ng paglaya


ikinampanya ng burgesya
upang tangkilikin ng masang pinahihirapan

subalit ang tunay nitong epekto
tinatabingan

mapanganib
nakamamatay ito


sa yosing iyong hinihithit
buhay mo't ng iyong kapwa
at kalikasan sa iyong paligid
ang unti-unti mong pinaliliit

sa bawat hithit
para kang nag-iipon ng barya
para mapuno ang isang alkansya

ikaw mismo ang lumikha
ng sarili mong trahedya
at hinahawaan mo pa ang iba
sa sandaling tinatangkilik mo siya

kaya sa muli mong pagsindi't paghithit
alalahanin mo silang namatay ng dahil sa sakit

alalahanin mo
dahil din dito
unti unti'y nasisira ang kinabukasan
ng kalikasan
at lipunang
pangarap mo'y maabutang ng maraming

tunay ng malaya na't mayroon ng kapayapaan!


*nilikha sa isang pampulitikang pag-aaral pinadaloy.ang paksang IMPERYALISMONG ESYADOS UNIDOS. noong ika-17 ng Oktubre 2009

[tula] Unos, ano nga ba ang dala mo?

*itong akda ay ipinaskil ng may likha upang ibahagi ang kanyang pagtingin sa kasalukuyang kaganapan. may mga ilang talatang kinuha at piniling huwag ilangkap. huwag ka nawang manawa.

Unos, ano nga ba ang dala mo? (ni Piping Walang Kamay)

i.

malakas ang iyong pagdating

dumadagundong

masakit ang hatid ng iyong hagupit

lumalatay, bumabaon

hindi lamang sa mga balat

o sa bawat himaymay ng laman

naglalagos sa bawat alaala't isipan

nag-iiwan ng sugat sa nakaraan

umuukit ng pilat sa kasalukuyan

at gumuguhit hanggang sa kinabukasan

lumikha ka ng panibagong elehiya

at narinig ang kahindik hindik na agunyas

bago pa makalapit tinawag ka nilang ondoy

at matapos ang ilang araw ang tulad mo'y nagpatuloy

binansagan namang pepeng pagpasok sa tarangkahan

wala kaming nagawa sa panganib mong tangan

nasira ang mga dike na ilang taon ng pinabayaan

kampante kasi ang mga nasa pamahalaan

na hindi ito mapipinsala ng kagrabihan

bumigay ang mga pundasyong alam nilang di na makatatagal

lumubog ang kalunsurang kanlungan ng mga api

at kasunod na sinalanta ang mga probinsyang katabi

nilunod mo ng tubig at putik at basura

ang mga bahay, gusali, sasakyan at kalsada

at maging ang mga buhay di mo pinakawalan

ipinalasap mo sa amin ang galit ng kalikasan

kay raming natabunan ng lupa't putik

kay raming iniwan ng kani-kanilang tahanan

pati ang kanilang naitabing materyal na yaman

sumama na sa anod, nag-alsa balutan

ang mga pananim ng mga mahal na magsasaka

sinalanta mo't nilunod at pinahalik sa lupa

ang mga imprastrakturang likha ng mga dakilang manggagawa

tinibag mo sa bagsik mong dala-dala

ii.

iniwan mong humahagulgol ang iilan

habang tinigib mo ng pangamba ang karamihan

at may ilang di natinag sa iyong ipinakita

sinakmal pa nga nila ito upang pangala'y ibandera

malapit na nga naman ang botohan

pagkakataon upang magpabango ng pangalan

kaya sa gitna ng nagdaang kalamidad

at sa nagbabanta pang pagdating

di ko maiwasang magtaka habang napapailing

tuloy sa isipan ko umaalma ang katanungan:

Bakit hindi silang mga nagsasamantala ang iyong pinuruhan?

Bakit hindi silang nagpapakasasa sa aming pera

nagwawaldas ng milyon-milyon sa maluluhong hapunan

habang kalakhan sa amin kumakalam ang tiyan

hindi malaman kung saan makakain para sa gutom?

Bakit hindi sila ang iyong pinarusahan?

silang kay bilis magbahagi ng mga paper bag

na daan-daang libo ang laman

mula sa kaban ng taong bayan

subalit ngayong nasa malaking sakuna ng kalamidad

at mayroong mahigpit na pangangailangan

naghihigpit sila ng sinturon para kami ay tulungan

umaasa sa ayuda ng mga dayuhan

at ang masakit pa nito nalantad na nga sa publiko ang kabulukan

na sa panahon ng kalamidad

hindi handa ang hungkag na pamahalaan

dahil walang sapat na kagamitan upang isalba

ang mga buhay na nanganganib na nasasakupan

makupad pa din sa pag-aksyon para manguna sa kaayusan!

pero ano pa nga ba ang dapat asahan?

iii.

sa isang banda

kung susuriin ng malaliman

may ipinapakita kayong di ata nila namataan

pero paulit-ulit ipinapaskil ng kasaysayan

na sa panahong hinagupit mo ang iyong galit

may kumikilos at kaayusan ang inuunang isaisip

sa muli mong paghagupit

at ang ganitong kaganapan ay maulit

hindi na ako magugulat

hindi na ako magtataka

hindi na ako magtatanong pa

sasagutin ko na para malinaw pa

na mauulit ang kasaysayan ng trahedya

hanggang hindi tayo natututo at kumilos ng sama-sama

hanggang hindi tayo kumikilos para ibagsak ang bulok na sistema

at palitan ng nararapat para sa kabutihan ng mayorya!

iv.

sa mga nagsasamantala:

dapat na kayong mangamba

ibinigay na ng kalikasan ang malupit na banta

na ang nananahimik na biktima

sa panahong mag-alburuto

mapanganib ang sama-samang pag-aaklas nila

sa 'ting mga pinagsasamantalahan:

ang lungkot ano?

kailangan pang may paghagupit para matauhan

na hindi dapat magsawalang bahala

na hindi dapat magsawalang kibo

na hindi dapat manahimik

kung ang kalikasan napupuno din

kung ang kalikasan lumalaban din

bakit hindi natin makitang pag-aaklas din ang ating tunguhin

isinigaw na ng galit na unos

ng nagsama-samang elemento ng kalikasan

ng hangin

ng tubig

ng lupa

panahon ng magbalikwas at sama-samang kumilos

para ang tunay na kaayusan at paglaya ay malipos

at ang pambubusabos ng iilan ay magtapos!

may pakiusap lang ako

huwag ka munang bumugso
kahit gapatak wag kang tutulo

ipunin mo muna ang naglalarong berso
at huwag hayaang masayang ang mga liriko

ang bawat mong talinghaga
ibigkis muna sa paghiga

saka na pabangunin sa banig ng pag-alma
kung handa ng tunay sa pagliyag at pakikibaka

masakit ang paghinto maniwala ka
subalit higit na masakit kapag nadapa ka sa trahedya

sanhi ng kasalatan sa pandama
maniwala ka maniwala

kaya maglagay ka na ng babala:
hindi na muna ako iibig pa

hanggang magsara ang mga titik
dito sa pandama

hihimpil muna ang mga tugma sa bawat linya
magiging pipi muna ang mga tula

saka na muna
saka na muna

ang pag-ibig ang pag-ibig na nanunukso sa tuwina
kaya pagmulat ko hiling ko

kulayan mo akong tila isang payaso
iyong may bughaw at kulay puso

ipangako mo