[severino hermoso] rurok

ipakita mo sa akin

kung gaano katayog

ang pagsintang

iyong hinahandog

at aking ipadarama

ang kaibuturang di

kailanman maaarok

nino man kundi

ikaw lamang irog

sinong nagbanggit

na ukol lamang sa

rurok ang langit

gayong ito ay may

kinikilalang lalim

pag-ibig...

severino hermoso | rurok | ©2013

[maria baleriz liwanag] bayan

bayan

kapag yaong sandali dumating

at ako'y tanungin

gaano kita iniibig?

sukdulang ang mga luha

maglayas mula sa aking mga mata

at lipulin-lunurin

silang may dahilan ng ating mga hilahil

hanggang tumakas mula sa mga salarin

ang mga humihiyaw na tinig

na nagpapahayag na sa tapang nilang manlupig

sila na ay nagtataksil 

huli na ngunit

talas ng ating mga busog

talim ng ating mga gulok

liksi ng ating mga punglo

ang sa kanilang kabuktutan

papaslang at uusig 

maria baleriz liwanag | bayan | ©2013

Ang Kilometer 64

Ang Kilometer 64 ay isang ugnayan ng mga makata at ng mga may natatanging hilig sa tula, na ang karamihan sa mga kasapi ay nasa Pilipinas ngunit may ilan din namang nasa ibang bansa. Nabuo ito noong Marso 14, 2003.

Bakit Kilometer 64? Sa Ingles, kung dadaglatin, ang Kilometer ay nagiging Km, at ang Kilometer 64 ay kumukuha ng inspirasyon sa organisasyong Kabataang Makabayan (KM) na itinatag noong 1964.

Bilang isang organisasyong isa sa mga nilayon ay ang pagpapalaganap ng kultura ng patriotismo, ang KM ay humango ng aral mula sa kasaysayan ng bayang Pilipino at sa mga buhay at nagawa ng mga personalidad na nag-ambag nang malaki sa pagsulong nito – kabilang ang premyadong makatang si Amado V. Hernandez.

Sa mga panahong ito ng pagsubok – na inilalarawan ng marami sa mga komentaristang panlipunan sa akademya man o pabatirang madla bilang isa ring panahon ng paghahanap ng katuturan, naniniwala ang Kilometer 64 na malaki ang magiging kapakinabangan ng pagpapatuloy ng KM matapos itong ideklarang iligal nang ipataw ang batas militar noong 1972.

Hangad ng Kilometer 64 na mapalaganap ang pag-ibig sa bayan at sa kapwa, na itinatanghal maging sa mga aklat-araling pinopondohan ng pamahalaan. Ginagawa ito ng Kilometer 64 sa pamamagitan ng paglikha at pamamahagi ng panulaang nagsusulong ng pagpapahalagang ito.

Naipamamahagi ng Kilometer 64 ang mga akda nito hindi lamang sa pamamagitan ng paglalathala ng mga koleksiyon, kundi maging sa pamamagitan ng pagtatanghal ng mga poetry reading sa mga bar at paaralan, at maging sa mga piketlayn, sa lansangan at sa mga maralitang komunidad.

Itinuturing na mahalagang bahagi sa kasaysayan ng Kilometer 64 ang pagkakalathala ng 40: Mga Tulang Alay sa mga Martir na Kabataan. Inilunsad sa Polytechnic University of the Philippines (PUP) noong Nobyembre 2004, natitipon sa aklat na ito ang mga tula mula sa 40 makata na nagpupugay sa yumaong mga kabataang bayani ng patuloy na pagsisikap ng sambayanan na maitatag ang tunay na soberanya, katarungan, at mabuting pamamahala sa bansa. Nagsilbi itong ambag ng Kilometer 64 sa paggunita sa ika-40 anibersaryo ng KM noong Nobyembre 30, 2004.

Tagapagtatag: Rustum Casia

Pangkalahatang Kalihim: Alexander Martin Remollino

Maaari din ninyong bisitahin dito ang blog ng KM 64. Ang larawan ay mula sa facebook ng KM 64.

[maria baleriz liwanag] para ho

pinili ko ang likuran
at doon maingat na naupo

pumuwesto na nakatanaw sa may bintana
upang matanaw ng pagod na mga mata
ang hitsura ng abalang paligid
habang lulan ako ng pampasaherong dyip

maya-maya
kinapa ang aking bulsa
hanap ang kalupi ng mga barya

kinuha ko at binuksan
matamang binilang
mga mamerang iniingatan

hinugot ang mga mamiso kapagdaka
nakisuyong pakiabot ang pamasaheng pera
doon sa tsuper ng dyip na sa ami'y may dala

nagpasalamat ako

at paglipas ng mga ilang minuto
nagsalita ako

ang lakas ay sapat upang marinig hanggang dulo
kung nasaan ang maingat na nagmamaneho.

"Para ho."





maria baleriz liwanag | Para ho | ©2013


*Ang larawan ay mula sa Mindanao Bob

[maria baleriz liwanag] nauulit ang propesiya

naglabas ng milyon-milyong pondo
itong magaling na gobyerno
upang ihasik sa Zamboanga ang impyerno

kaliwa't kanang bomba at punglo
lumilipad sa kung saan-saang dako
upang mailunsad ang digmaang moro-moro

kapag sibilyan ang natamaan
isisisi sa mga rebeldeng kalaban
ang sala sa mga balang naligaw

o kaya collateral damage ang sigaw
ng mga bayarang berdugong dumayo pa sa Mindanaw
para bigyang katuwiran ang kanilang kainutilan

at upang pagtakpan ang pork barrel scam
ng mga amo nilang daig pa ang mga baboy at halimaw




nauulit ang propisiya | maria baleriz liwanag | ©2013

[piping walang kamay] sariling piring

hindi maikukubli
ng piring sa mga mata
ang pagkalam ng maraming sikmura

hindi kayang pagtakpan
ng piring sa mga mata
ang laksang biktima ng pagsasamantala
nitong iilang nabubuhay sa buwis
ng mga nagbubuwis ng buhay
sa paghahanapbuhay

higit pa

hindi maikukubli
ang laganap na pagdurusa
ng mga mamamayan
sa paligid
kung wala namang talagang piring
simula't sapul pa

madalas
hinahayaan nating piringan tayo
ng ating mga naririnig at nakikita

kahit iba ang ating nararamdaman at naamoy
sa ating paligid

dahil sa kagagawan ng mga ganid.

may sarili piring kang pinahintulutan mong ikabit

[piping walang kamay] hanggang sa muli

uunahan ko ang taglagas

ako ang magtataliba sa landas

na tatahakin ngunit umiiwas

magpapaalam akong maaga

sa bukangliwayway 

upang hindi nila ako makita

tutal ako lamang mag-isa

at walang ibang tutudla

mahal kaya kita noon

pero kailangan ngayon

na maghiwalay

ang ating mga hakbang

may kaharap tayong sangangdaan

at may kailangan akong iwan

walang luhang dapat mamagitan

walang lungkot na dapat masilayan

pagkalugod ang aking paalam

at kung magkita tayo doon sa kung saan

muli mahigpit  kitang yayakapin

at pasasalamat ang ipababatid

hanggang sa muli

mga talinghaga at titik

sa aking pagharap sa pilapil

na naghihintay sa akin

pigil ko ang pagdaloy ng sakit

na sa mga mata lilisan

hanggang sa muli

hanggang sa muli

hanggang sa muli  |  piping walang kamay  | ©2013

[severino hermoso] Maulan ang Setyembre Patria

malakas ang buhos ng ulan
at marahas itong hangin sa paghampas

naaalala kita



habang pinipilit
butasin tula nitong
nagtutulong na ulan
at hangin
yaring bubungan at bintana
ng sasakyang ako ang lulan
at ang iba pang pasaherong
nasasabik nang makapiling
ang kanilang tahanan

naalala kita

ikaw na aking sinisinta

ikaw na katabi ko
lang kanina

at nagpalitan ng mainit na
pagmamahal ang
mga labi
bago maghiwalay
upang tunguhin
kapwa ang ating
panaginip

ika-37 buwan na
natin.

pag-ibig.




Maulan ang  Setyembre, Patria  |  Severino Hermoso  | ©2013


*Ang larawan ay mula sa Impetuous of Insights.

[piping walang kamay] "piring"

Mahirap gisingin ang nagtutulog-tulugan.

Mahirap makaunawa ang nagbibingi-bingihan.

Mahirap imulat ang nagbubulag-bulagan.


"piring"  |   ©2013



*ang larawan ay mula kay monk41

[Andres Bonifacio] Ang mga Cazadores

Ang mga Cazadores

ni Gat Andres Bonifacio

Mga kasadores dito ay padala

Sanhi daw sa gulo’y lilipulin nila

Ngunit hindi laban yaong kinikita

Kundi ang mang-umit ng manok at baka.

Yaong mga bayang sa tahimik kanlong

Sa mga Kastila’y siyang hinahayon,

Ang bawat makita nilang nilalamon

Pinag-aagawan dahilan sa gutom.

Buong kabahayan ay sinasaliksik,

Pilak na makita sa bulsa ang silid;

Gayon ang alahas at piniling damit

Katulad ay sisiw sa limbas dinagit.

Sa mga babae na matatagpuan

Mga unang bati’y ang gawang mahalay;

Kamuntikan man lamang di nagpipitagan

Sa puring malinis na iniingatan.

At ang mga lakong kamatis [at] pakwan,

Milon, at iba pang pinamuhunanan

Walang nalabi sa pag-aagawan

Ng mga Kastila kung matatagpuan.

Lahat ng makita nilang maggagatas

Agad haharangin, dada’nin sa bulas,

Tuloy lalaklakin ng mga dulingas

Anupa nga’t wala nang pinalalampas.

Ngalang “cazadores” hindi nararapat

Kundi “sacadores” ang ukol itawag;

Bakit sa [tagaa’y] malayo at agwat

Mandi’y halataing matakaw at duwag.

[maria baleriz liwanag] 10piso

Umaabot na sa mahigit isang libo
Ang arawang gastos ng pamilyang Pilipino

Ang minimum na sahod ng isang obrero
Abot lang ng apat na raan limampu't anim na piso

Bakit nga ba hinahayaan ito ng mga pulitiko?

Kapakanan ba ng nakararami ang pinupuno
O bulsa ng iilan ang kanilang sinisigurado?




Itaas ang Sahod Php125 across the board!
Ibasura ang Pork Barrel! Ilaan ito sa Serbisyong Panlipunan!

[piping walang kamay] dagdag sahod: 10 piso

sampung pisong idadagdag sa sahod
di pa malaman kailan ipapamudmod?

pinapaasa sa limos na barya
ginagawang pulubi ang mga manggagawa

habang may mga pulitikong tila bampira
nabubuhay sa buwis ng mga gumagawa

mayroon pa ngang nagregalo ng mga paper bag
at ang laman milyong galing sa kaban ng bayan?

tapos sa taas nitong mga bilihan ang mga dakilang obrero
sampung piso lang ang mapapalang dagdag sa omento?

isang malaking insulto!





Makabuluhang dagdag sahod Ipatupad! 
Php125 across the board wage increase!
Tutulan ang kontraktuwalisasyon!
Presyo, Ibaba! Sahod Itaas!

[severino hermoso] sa mga may crush, huwag tutularan si Huwan Tamad

kung ikaw ang pangarap na pagmamahal
at kapara mo'y bunga sa puno ng bayabas
hindi ko tutularan si Huwan Tamad
na aasang mahulog ka sa aking paghihintay

gagawa ako ng paraan upang ika'y mahulog
sa wagas na pagsintang aking dinudulog
kahit mangyaring mundo mo'y yanigin
gaano man kataas akin kang susungkitin

lahat lahat magagawa ko man din
o kahit pa ang ikaw ay akyatin

dahil hindi hinihintay ang pagsinta
upang makamit pagkilos ang ginagawa

[maria baleriz liwanag] Air Strike noong agosto 30, 2013 sa Sagada

sa sinapupunan mo nakahimlay ang pinto ng langit
datapuwat may mga demonyong gawi'y maghasik

pinasakay sa dalawang helicopter ang kanyang mga bubuwit
at binomba nang binomba ang kapanatagang inyong sinusulit

nawasak ang kariktang pinakaiingatan
ginambala ang panatag na pamayanan

sinalaula nitong tuwid na pamahalaan
na tagapamandila tunay ng kabuktutan

anong batas ng tao ang nagbigay sa kanila ng karapatan
upang manira ng mga bagay at kabuhayan nino man?

saan banda? saan banda makikita rito sa tuwid na daan
na ang paggalang sa karapatang pantao ang kinikilingan?

kayong mga berdugong pulis at militar
kayong mga buwaya sa tubo at kapangyarihan
kayong mga buwayang nabibihisan
ng mga barong at amerikanang
mula sa pagnanakaw ninyo sa mamamayan

kulang pa itong mga salitang bibitawan
kung maaari lamang isa-isa kayong gilitan

sana magagawa iyon nitong mga salita:

mga wala kayong konsensya!

[severino hermoso] bye

at higit ang lumbay na sinulat sa puso

noong lumisan sila di na kita makakatagpo

wala na akong makakayakap sa tuwina

at sa panaginip na lang kita makakasama

sa alaala na lamang kita makakasayaw

sa alaala rin sabay nating sinuong ang araw

sa alaala rin ako magbabalik-tanaw

kung saan ganap ang ako at ikaw

[piping walang kamay] ulan

para kang ulan sa tag araw
pag nagtago na ang araw
hindi na masilayan

tulad mo'y araw na sinusuyo ang buwan
pag-asa ang bawat bukangliwayway
kung saan halik mo na inaalay
kasama ng hangin matatagpuan

doon ka matiyagang naghihintay
sa pagsapit ng dapithapon

habang itong buwan na nag-aalinlangan
masugid mong inaabangan

kay raming pusong lumuluha sa parang
umaasa sa isang pagmamahal

tulad ng ulan
tulad ng ulan

[piping walang kamay] umuulan din ng korapsyon sa tuwid na daan

dumating itong ulan na hindi nag-iisa
kasama niya'y hanging tila nagwawala
hinalungkat lahat ng dako at pagitan
binasa ang nakatabing at di natatabingan

hindi naman biglaan ang kanyang pagpunta
ipinamalita ito ng mga tinawag na dalubhasa
malungkot na sa dinamidaming beses na pagpunta
lagi't-laging may nawawala at nabibiktima

kung alisin na lahat ng pork barrel at iba pa nitong porma
ideretso na sa pondong pampagawa sa lahat ng ahensya
upang sa bawat pag-ulan maiwasan ang mga buhay sa pagkawala
at nang hindi na napupunta sa mga bulsang pinagpala
higit na mainam kaya?

dito sa tuwid na daan
di lang umuulan ng korapsyon
bumabaha pa sa konsumisyon

[severino hermoso] tungkol sayo

may gusto kang ibukas sa akin
ngunit hirap ang puso na sabihin

kaya ang nagsambit ng iyong damdamin
yaong mga matang naging iyakin

habang ang bibig mo't tinig
tila nalunok at tuluyang naumid

madalas kitang naaalala
higit tuwing ulan ang bibisita

palagi
mag-iingat ka

paki-ingatan rin sana
ang ating mga alaala


tungkol sayo | severino hermoso